ZN Framework » Date & Time » Date & Time Libraries

Tarih ve Zaman Kütüphaneleri

× Bunları biliyor muydunuz?
"Kontrolcü yöntemlerine parametre olarak enjekte edilen sınıfların örneklerine aynı zamanda görünmlerinden de erişebilirsiniz."

Tarih ve Zaman ile ilgili işlevleri yerine getiren bir sınıftır. Bu kütüphane standart tarih ve saat biçimlerinin dışında özel çevrimleri de kullanmaktadır. Böylece daha akılda kalıcı tarih ve zaman terimleri kullanılabilir hale getirilmiştir. Bu bölümde Date ve Time olmak üzere iki kütüphanenin anlatımına yer verilmiştir. Her iki kütüphanenin özünde yaptığı işler aynı olsa da karakter setlerinde ve yerel ayarlamalarında küçük farklılıklar bulunmaktadır.

# Yerel Ayarları Yapılandırma

Yerel tarih, saat ve bölge ayarlarını yapılandırırmak için aşağıdaki yapılandırma dosyası kullanılır.

Dosya: Config/Project.php

DateTime
string	$timezone = 'Europe/Istanbul'	Saat dilimini belirlemek için bölge seçimi.
array	$locale = []	[REMOVED] [2023-01-03] PHP 8.0 ile strftime() yönteminin kullanımdan kaldırılmasından dolayı bu yapılandırma geçerliliğini kaybetmiştir.

# Kurulum

ZN dağıtımları için kurulum gerekmez.

↓ composer require znframework/package-datetime

# Yöntemler

Tarih Yöntemleri
Date::set(string $exp) : string
Date::calculate(string $input, string $calculate, string $output = 'Y-m-d') : string
Date::compare(string $value1, string $condition, string $value2) : bool
Date::toNumeric(string $dateFormat, int $now = NULL) : int
Date::toReadable(int $now = NULL, string $dateFormat = 'Y-m-d H:i:s') : string
Date::convert(string $date, string $format) : string
Date::standart() : string
Date::isPast(string $datetime) : bool
Date::check(string $datetime) : bool
Date::now() : string
Date::quarter(string $datetime = NULL) : int
Date::dayCount(string $datetime = NULL) : int
Date::lMethods(mixed ...$parameters, string $lang = DEFAULT) : string
`Date::isDay(string $date = NULL)` : `bool`
`Date::isMonth(string $date = NULL)` : `bool`
`Date::isWeekend(string $date = NULL)` : `bool`
`Date::today(string $date = NULL)` : string
`Date::todayNumber(string $date = NULL)` : string
`Date::current()` : string
`Date::next(string $date = NULL)` : string
`Date::prev(string $date = NULL)` : string
`Date::add(string $date, int $count = 1)` : string
`Date::remove(string $date, int $count = 1)` : string
`Date::diff(string $oldDate, string $newDate)` : `float`
`Date::yesterday(string $date = NULL)` : string
`Date::tomorrow(string $date = NULL)` : string
Zaman Yöntemleri
Time::standart() : string
Time::isPast(string $time) : bool
Time::check(string $time) : bool
`Time::current()` : string
`Time::next(string $time = NULL)` : string
`Time::prev(string $time = NULL)` : string
`Time::add(string $time = NULL, int $count = 1)` : string
`Time::remove(string $time = NULL, int $count = 1)` : string
`Time::diff(string $oldTime, string $newTime)` : `float`
Time::locale(string ...$parameters) : this
Time::zone(string $zone) : this
DT Kütüphanesi Yöntemleri
`DT::date(string $date)` : `this`
`DT::time(string $time)` : `this`
`DT::get(string $output = NULL)` : string

# Özel İfadeler [6.11.0][2021-05-12]

Bu çevrimlerin amacı daha açık ve anlaşılır tarih zaman ifadeleri kullanmaktır. Bu çevrimlerin kullanımı zorunlu değildir. İstenirse standart tarih ve zaman ifadeleri de kullanılabilir.,

Ortak Date ve Time Çevrimleri	Anlamları	Karşılıklar
{day}	Günün tam ismi.	Monday, Sunday
{day-}	Günün kısaltılmış hali.	Mon, Sun
{dayInWeek}	Haftanın kaçıncı günü.	1 - 7
{dayInMonth}	Ayın kaçıncı günü. Sıfırlı gösterim.	01 - 30
{dayInMonth-}	Ayın kaçıncı günü. Sıfırsız gösterim.	1 - 30
{dayInYear}	Yılın kaçıncı günü. Birden başlar.	1 - 366
{dayInYear-}	Yılın kaçıncı günü. Sıfırdan başlar.	0 - 365
{dayCountInMonth}	İlgili ayın gün sayısı.	28, 29, 30, 31
{weekInYear}	Yılın kaçıncı haftası.	1 - 52
{month}	Ayın tam ismi.	January
{month-}	Ayın kısaltılmış ismi.	Jan
{monthInYear}	Yıldaki kaçıncı ay. Sıfırlı gösterim	01 - 12
{monthInYear-}	Yıldaki kaçıncı ay. Sıfırsız gösterim.	1 - 12
{century}	İçinde bulunulan yüzyıl.	21
{century-}	İçinde bulunulan yüzyıl. Tarihin ilk 2 hanesine göre.	20
{year}	Yılın tam gösterimi.	2021
{year-}	Yılın kısaltılmış gösterimi.	21
{isLeapYear}	Artık yıl mı? Şubat ayının 29 çektiği yıl mı kontrolüdür.	0 - 1
{hour}	24'lük saat gösterimi. Sıfırlı gösterim	01 - 24
{hour-}	24'lük saat gösterimi. Sıfırsız gösterim	1 - 24
{clock}	12'lik saat gösterimi. Sıfırlı gösterim.	01 - 12
{clock-}	12'lik saat gösterimi. Sıfırsız gösterim.	1 - 12
{minute}	Dakika gösterimi. Sıfırlı gösterim.	01 - 59
{second}	Saniye gösterimi. Sıfırlı gösterim.	01 - 59
{msecond}	Mikro saniye gösterimi.	000000
{am}	Büyük harfli AM, PM gösterimi.	AM, PM
{am-}	Küçük harfli am, pm gösterimi.	am, pm
{iso}	ISO formatlı tarih zaman gösterimi.	2021-05-12T15:17:36+03:00
{rfc}	RFC formatlı tarih zaman gösterimi.	Wed, 12 May 2021 15:17:36 +0300
{unix}	UNIX formatlı tarih zaman gösterimi.	1620821856

Uyarı: Özel ifadelerin gösterimi 6.11.0 sürümü itibari ile değiştirildi. Ancak geriye dönük uyumluluk açısından eski kullanımların geçerliliği devam etmektedir.

# Set

Güncel tarih ve zaman ifadesi oluşturmak için kullanılır.

string $exp	Tarih zaman ifadesi.
return string

Kullanımı

echo Date::set('{year}-{monthInYear}-{dayInMonth} {hour}:{minute}:{second}');

2021-11-05 15:46:52

Standart İfadeler

İstenirse özel ifadeler yerine standart ifadeler de kullanılabilir.
echo Date::set('Y-m-d H:i:s');
2021-11-05 15:46:52

# Calculate

Tarih bilgisi üzerinde ekleme çıkarma gibi işlemler gerçekleştirmek için kullanılmaktadır

string $input	Tarih girdisi.
string $calculate	Eklenecek veya çıkarılacak değer.
string $output	Çıktının deyimsel dizilimi.
return string

Kullanımı

echo Date::calculate('{year}-{monthInYear}-{dayInMonth}', '30 day');

2017-01-30

echo Date::calculate('01/12/2015', '-30 day', '{dayInMonth}-{monthInYear}-{year}');

01-11-2015

Zaman hesaplaması için aşağıdaki gibi kullanabilirsiniz.

echo Date::calculate('10:30', '-30 minutes', '{hour}:{minute}');

10:00

# Compare

Tarih bilgilerini karşılaştırmak için kullanılır.

string $value1	1. tarih bilgisi.
string $compare	Karşılaştırma ifadesi.
string $output	2. tarih bilgisi
return bool

Kullanımı

echo Date::compare('2015-02-15', '>', '2015-02-14');

true

# ToNumeric

Tarih bilgisini sayısal veriye dönüştürmek için kullanılır.

string $dateFormat	Tarih formatı.
int $now = NULL	Göreli tarihlerin hesaplanması için bir taban olarak kullanılan zaman damgası.
return int

Kullanımı

echo Date::toNumeric('2015-02-15');

1423951200

# ToReadable

Sayısal veriyi okunabilir tarih ve zamana çevirir.

int $time	Sayısal veri.
string $dateFormat	Tarih formatı.
return string

Kullanımı

echo Date::toReadable('1423951200', '{year}-{monthInYear}-{dayInMonth}');

2015-02-15

# Convert

Tarih bilgisininin formatını değiştirmek için kullanılır.

string $date	Tarih bilgisi.
string $newFormat	Tarihin yeni formatı.
return string

Kullanımı

echo Date::convert('2015-02-15', '{dayInMonth}/{monthInYear-}/{year}');

15/2/2015

# Standart

Standart tarih ve zaman bilgisini almak için kullanılır. Eğer bu yöntemi Time sınıfı ile kullanılırsa bölge seçiminin diline göre çevrilir.

return string

Kullanımı

echo Date::standart();
20 February 2016 Saturday, 12:46:55

# Current

Bu yöntem Time sınıfı ile kullanılırsa aktif saat, Date sınıfı ile kullanılırsa aktif tarih bilgisini verir.

return string

Tarih Kullanımı

echo Date::current();

20.02.2016

Zaman Kullanımı

echo Time::current();

12:52:45

# IsPast

Zamanın veya tarihin aktif gün veya tarihten daha eski olup olmadığını kontrol eder.

string $datetime	Kontrol edilecek tarih veya zaman.
return bool

Tarih Kullanımı

echo Date::isPast('2017-01-30');

true

Zaman Kullanımı

echo Time::isPast('23:11');

true

# Check

Zamanın veya tarihin geçerli olup olmadığını kontrol eder.

string $datetime	Kontrol edilecek tarih veya zaman.
return bool

Tarih Kullanımı

echo Date::check('2017-01-30');

true

Zaman Kullanımı

echo Time::check('23:11');

true

# Now

Veritabanı datetime kolonuna uygun Y-m-d H:i:s biçimi çıktı üretir.

return string

Kullanımı

echo Date::now(); 
2019-02-21 20:00:00

# Quarter [8.0.0][2023-01-03]

Güncel tarihin veya belirtilen tarihin hangi çeyrekte olduğunu belirtir.

string $datetime = NULL	Kontrol edilecek tarih. Boş bırakılırsa güncel tarih kabul edilir.
return int

Kullanımı

output( Date::quarter('2017-03-30') );
output( Date::quarter('2017-05-30') );

1

2

[string $datetime]

Bu parametrenin boş geçilmesi durumunda güncel tarih dikkate alınır. Güncel tarih 2023-01-30 kabul edilirse;
output( Date::quarter() );
1

1. ay ilk çeyrekte olduğu için 1 çıktısı elde edilir.

# DayCount [8.1.0][2023-03-07]

Güncel tarihin veya belirtilen tarihin ilgili ay içinde kaç gün bulunduğu bilgisini verir.

string $datetime = NULL	Kontrol edilecek tarih. Boş bırakılırsa güncel tarih kabul edilir.
return int

Kullanımı

output( Date::dayCount('2017-03-30') );

31

# lMethods [8.0.0][2023-01-03]

Tarih metinleri İngilizce çıktılanmaktadır. Bu yöntem sayiesinde çıktının Lang::set() ile ayarlanan sistem diline göre çıktı üretmesi ya da istenilen durumda istenilen dile göre çıktı üretmesi artık mümkün. Hangi yöntem kullanılacaksa dile duyarlı olması için yöntemin başına [ l ] (le) harfi eklenmelidir.

mixed ...$parameters	İlgili yönteme ait parametreler...
string $lang = DEFAULT	Standart parametre diziliminden sonra kullanılır. Bu parametre belirtilmezse sistemin diline göre çıktı üretir.
	Kullanılabilir Seçenekler	tr, en	Bu seçenekleri genişletmek için: Settings/Expressions.php dosyasında yer alan 'date' dizisi kullanılabilir.
return int

Kullanımı

output( Date::set('{day}') );        # Monday
output( Date::lset('{day}', 'tr') ); # Pazartesi

Monday

Pazartesi

[string $lang]

Bu parametre belirtilmez ise Config/Project.php dosyasında yer alan 'language' anahtarına göre çıktı üretecektir.
output( Date::lset('{day}') ); # Monday
Monday

Bilgi: Tüm Date:: yöntemleri ile kullanılabilmektedir.

# Locale

Yereli ayarlar. Kullanımı setlocale(LC_ALL, ...$parameters) gibidir.

string ...$parameters	Yerel parametreleri.
return this

Kullanımlar

Time::locale('en_US.UTF-8');

# Zone

Saat dilimini ayarlar. Kullanımı timezone() gibidir.

string $zone	Geçerli bölge adı
return this

Kullanımlar

Time::zone('America/Toronto');

# IsDay

Bugünün hangi gün olup olmadığını kontrol eder. Bu yöntem çağrılabilir gün isimlerini içerebilir.

string $date = NULL	Bu parametrenin boş geçilmesi durumunda bugünün aksi halde belirlenen tarihin kontrolünü yapar.
return bool

Kullanımlar

echo Date::isSaturday(); # true or false.

echo Date::isMonday(); # true or false.

# IsMonth

Bu ayın hangi ay olup olmadığını kontrol eder. Bu yöntem çağrılabilir ay isimlerini içerebilir.

string $date = NULL	Bu parametrenin boş geçilmesi durumunda bugünün aksi halde belirlenen tarihin kontrolünü yapar.
return bool

Kullanımlar

echo Date::isJanuary(); # true or false.

echo Date::isJune(); # true or false.

# IsWeekend

Bugün veya belirli bir tarihin hafta sonuna denk gelip gelmediğini kontrol eder.

string $date = NULL	Bu parametrenin boş geçilmesi durumunda bugünün aksi halde belirlenen tarihin kontrolünü yapar.
return bool

Kullanımlar

echo Date::isWeekeend(); # Bugün hafta sonu mu?

echo Date::isWeekeend('2015/01/30'); # 20015/01/30 tarihi hafta sonu mu?

# Today

Bugünün veya belirtilen tarihin hangi gün olduğunu bilgisini verir.

string $date = NULL	Bu parametrenin boş geçilmesi durumunda bugünün aksi halde belirlenen tarihin kontrolünü yapar.
return string

Kullanımlar

echo Date::today(); # Sunday

echo Date::today('1988/01/21'); # Thursday

# TodayNumber

Bugünün veya belirtilen tarihin ayın kaçıncı günü olduğunu bilgisini verir.

string $date = NULL	Bu parametrenin boş geçilmesi durumunda bugünün aksi halde belirlenen tarihin kontrolünü yapar.
return string

Kullanımlar

echo Date::todayNumber(); # 3

echo Date::todayNumber('1988/01/21'); # 21

# Next

Bugünün veya belirtilen zamanın belirtilen türe (gün, ay, yıl...) göre sonraki değerini verir.

string $date = NULL	Bu parametrenin boş geçilmesi durumunda bugünün aksi halde belirlenen tarih veya zamanın kontrolünü yapar.
return string

Tarih Kullanımları

output( Date::nextDay() ); # Monday

output( Date::nextDayNumber() ); # 4

output( Date::nextDayNumber('2018/01/15') ); # 16

output( Date::nextMonth() ); # July

output( Date::nextMonth('2018/01/15') ); # February

output( Date::nextMonthNumber() ); # 7

output( Date::nextMonthNumber('2018/01/15') ); # 2

output( Date::nextYear() ); # 2019

output( Date::nextYear('2018/01/15') ); # 2019

Zaman Kullanımları

output( Time::nextHour() ); # 12

output( Time::nextHour('12:30') ); # 13

output( Time::nextMinute() ); # 13

output( Time::nextMinute('12:30') ); # 31

output( Time::nextSecond() ); # 17

output( Time::nextSecond('12:30:50') ); # 51

# Prev

Bugünün veya belirtilen zamanın belirtilen türe (gün, ay, yıl...) göre önceki değerini verir.

string $date = NULL	Bu parametrenin boş geçilmesi durumunda bugünün aksi halde belirlenen tarih veya zamanın kontrolünü yapar.
return string

Tarih Kullanımları

output( Date::prevDay() ); # Saturday

output( Date::prevDay('2018/01/15') ); # Sunday

output( Date::prevDayNumber() ); # 2

output( Date::prevDayNumber('2018/01/15') ); # 14

output( Date::prevMonth() ); # May

output( Date::prevMonth('2018/01/15') ); # December

output( Date::prevMonthNumber() ); # 5

output( Date::prevMonthNumber('2018/01/15') ); # 12

output( Date::prevYear() ); # 2017

output( Date::prevYear('2018/01/15') ); # 2017

Zaman Kullanımları

output( Time::prevHour() ); # 10

output( Time::prevHour('12:30') ); # 11

output( Time::prevMinute() ); # 12

output( Time::prevMinute('12:30') ); # 29

output( Time::prevSecond() ); # 41

output( Time::prevSecond('12:30:50') ); # 49

# Add

Bugünün veya belirtilen zamanın belirtilen türe (gün, ay, yıl...) göre aynı türden değer ekler.

string $date = NULL	Hesaplama işlemi yapılacak tarih veya zaman bilgisi. 2. parametrenin boş bırakılması durumunda 1. parametre 2. parametre gibi davranır ve fark hesaplama işlemini aktif tarih veya zaman üzerinden yapar.
int $count = 1	Hesaplamaya dahil edilecek değer.
return string

Tarih Kullanımları

output( Date::addDay(5) ); # 2018-06-08

output( Date::addDay('2018/01/15', 5) ); # 2018-01-20

output( Date::addWeek(5) ); # 2018-07-08

output( Date::addWeek('2018/01/15', 5) ); # 2018-02-19

output( Date::addMonth(5) ); # 2018-11-03

output( Date::addMonth('2018/01/15', 5) ); # 2018-06-15

output( Date::addYear(5) ); # 2023-06-03

output( Date::addYear('2018/01/15', 5) ); # 2023-01-15

Zaman Kullanımları

output( Time::addHour(5) ); # 16:27:51

output( Time::addHour('12:30', 5) ); # 17:30:00

output( Time::addMinute(5) ); # 11:32:51

output( Time::addMinute('12:30', 5) ); # 12:35:00

output( Time::addSecond(5) ); # 11:27:56

output( Time::addSecond('12:30', 5) ); # 12:30:05

Tarih ve Zaman Kullanımları

Şayet tarih ve saat içeren bir veriye işlem yapacaksanız Date:: kütüphanesini kullanın.
output( Date::addHour('2023/01/17 14:00', 2) ); # 2023-01-17 16:00

# Remove

Bugünün veya belirtilen zamanın belirtilen türe (gün, ay, yıl...) göre aynı türden değer çıkartır.

Parametreler

string $date = NULL	Hesaplama işlemi yapılacak tarih veya zaman bilgisi. 2. parametrenin boş bırakılması durumunda 1. parametre 2. parametre gibi davranır ve fark hesaplama işlemini aktif tarih veya zaman üzerinden yapar.
int $count = 1	Hesaplamaya dahil edilecek değer.
return string

Tarih Kullanımları

output( Date::removeDay(5) ); # 2018-05-29

output( Date::removeDay('2018/01/15', 5) ); # 2018-01-10

output( Date::removeWeek(5) ); # 2018-04-29

output( Date::removeWeek('2018/01/15', 5) ); # 2017-12-11

output( Date::removeMonth(5) ); # 2018-01-03

output( Date::removeMonth('2018/01/15', 5) ); # 2017-08-15

output( Date::removeYear(5) ); # 2013-06-03

output( Date::removeYear('2018/01/15', 5) ); # 2013-01-15

Zaman Kullanımları

output( Time::removeHour(5) ); # 12:34:28

output( Time::removeHour('12:30', 5) ); # 07:30:00

output( Time::removeMinute(5) ); # 17:29:28

output( Time::removeMinute('12:30', 5) ); # 12:25:00

output( Time::removeSecond(5) ); # 17:34:23

output( Time::removeSecond('12:30', 5) ); # 12:29:55

Tarih ve Zaman Kullanımları

Şayet tarih ve saat içeren bir veriye işlem yapacaksanız Date:: kütüphanesini kullanın.
output( Date::removeHour('2023/01/17 14:00', 2) ); # 2023-01-17 12:00

# Diff

Bugünün veya belirtilen zamanın belirtilen diğer tarih ile belirtilen türe(gün, ay, yıl) göre farkını hesaplar.

string $oldDate	Farkı hesaplanacak tarih veya zaman bilgisi. 2. parametrenin boş bırakılması durumunda 1. parametre 2. parametre gibi davranır ve fark hesaplama işlemini aktif tarih veya zaman üzerinden yapar.
string $newDate = 'Y-m-d H:i:s'	Farkı hesaplanacak diğer tarih veya zaman bilgisi.
return float

Biçim

Söz Dizimi	`[Date\|Time]::diff[Day\|Week\|Month\|Year\|Hour\|Minute\|Second][Up\|Down\|Average]($p1, $p2)`
Sınıf Adı	`Date\|Time`	Date:: sınıfı tarihsel veri üzerinde işlem yaparken Time:: zamansal veri üzerinde işlem yapar.
Yöntem Adı	`Day\|Week\|Month\|Year\|Hour\|Minute\|Second`	Kullanılabilir diff yöntemleri.
Yuvarlama Seçenekler	`Up\|Down\|Average`	Up	Yukarıya yuvarlar.
		Down	Aşağıya yuvarlar.
		Average	ondalıklı hanenin 5'ten az olması durumunda aşağı aksi halde yukarı yuvarlar.

Tarih Kullanımları

output( Date::diffDayDown('2019/12/15') ); # 560

output( Date::diffDayUp('2017/10/20', '2018/01/15') ); # 88

output( Date::diffWeekDown('2018/08/15') ); # 10

output( Date::diffWeekUp('2017/10/20', '2018/01/15') ); # 13

output( Date::diffMonthDown('2019/12/15') ); # 18

output( Date::diffMonthAverage('2017/10/20', '2018/01/15') ); # 3

output( Date::diffYearUp('2019/01/15') ); # 1

output( Date::diffYearAverage('2017/10/20', '2018/01/15') ); # 0

Zaman Kullanımları

output( Time::diffHourUp('23:30') ); # 5

output( Time::diffHourAverage('21:30', '23:30') ); # 2

output( Time::diffMinute('12:30') ); # 750

output( Time::diffMinute('12:30', '14:30') ); # 120

output( Time::diffSecond('12:30') ); # -22328

output( Time::diffSecond('12:30', '14:30') ); # 7200

Dikkat: 1. parametrenin 2. parametreden büyük olması durumunda çıktı negatif olur.

# DT

Bu kütüphane ortak bir tarih/zaman verisi üzerinde yukarıdaki yer alan yöntemler aracılığı ile işlem yapabilmek için oluşturulmuştur. Tarih üzerinde işlem yapılacaksa DT::date() zaman üzerinde işlem yapılacaksa DT::time() şeklinde kullanılmalı ve mutlaka DT::get() ile sonlandırılmalıdır.

Kullanımlar

echo DT::date('2018/01/01')->addDay(5)->addMonth(2)->get();

2018/03/06

Biçimlendirme

Çıktıyı biçimlendirmek için;
echo DT::date('2018/01/01')->addDay(5)->addMonth(2)->get('{dayNumber0}-{monthNumber0}-{year}');
06-03-2018

Zaman

Zamanlarla çalışmak için;
echo DT::time('10:20')->removeMinute(2)->addHour(1)->get();
11:18:00

"Basitlik yüksek düzey kapsamlılıktır." ~ Da Vinci

English

English

Tarih ve Zaman Kütüphaneleri

# Yerel Ayarları Yapılandırma

# Kurulum

# Yöntemler

# Özel İfadeler [6.11.0][2021-05-12]

# Set

# Calculate

# Compare

# ToNumeric

# ToReadable

# Convert

# Standart

# Current

# IsPast

# Check

# Now

# Quarter [8.0.0][2023-01-03]

# DayCount [8.1.0][2023-03-07]

# lMethods [8.0.0][2023-01-03]

# Locale

# Zone

# IsDay

# IsMonth

# IsWeekend

# Today

# TodayNumber

# Next

# Prev

# Add

# Remove

# Diff

# DT